Een kapotte klok zelf maken is niet altijd even moeilijk. In veel gevallen heeft een oude klok gewoon een goede onderhoudsbeurt nodig en is zelf de klok maken in een wip gedaan. Soms zijn er wel degelijk stukken kapot en dan wordt oude klokken repareren al snel een stuk complexer.
Wil jij zelf een koekoeksklok repareren, een pendule-klok repareren of een Zaanse klok repareren? Lees dan vooral verder, want de onderstaande informatie is heel handig voor doe-het-zelvers die graag hun eigen klok maken.
In dit artikel:
Benodigde gereedschappen
Of het nu gaat om een Westminster-klok herstellen of om een Friese staartklok repareren: enkel met de juiste gereedschappen maak je écht kans op succes.
Voor de reiniging van de verschillende onderdelen heb je bijvoorbeeld een ultrasoonreiniger nodig, terwijl je voor de inspectie niet zonder een vergrootglas kan.
- Ultrasoonreiniger
- Vergrootglas of een loepbril
Wil jij zelf een klok repareren? Dan zal vooral de aanschaf van een ultrasoonreiniger een hap uit het budget nemen. Zo’n ultrasoonreiniger kan je bijvoorbeeld ook nog gebruiken bij het reinigen van een bril. Onder andere Conrad en bol.com hebben een ruim assortiment aan ultrasoonreinigers.
Ook een vergrootglas kan je kopen bij bol.com en bij populaire webshops als Amazon.nl. Het handigste vinden wij echter een loepbril. Een loepbril koop je onder meer bij Conrad.
Benodigde materialen
Bij het herstellen van oude klokken, denk maar aan het herstellen van een koekoeksklok of aan een Friese klok repareren, dient de reiniging heel zorgvuldig te gebeuren. Daarom gebruik je een ultrasoonreiniger in combinatie met geschikt ultrasoonvloeistof.
Voor het smeren van de verschillende onderdelen gebruik je geschikte klokolie. Gebruik geen andere olie, want dat is vragen om problemen en dan mag je voor je het weet opnieuw je hangende of staande klok repareren.
- Ultrasoonvloeistof
- Klokolie
Ultrasoonvloeistof, onmisbaar om zelf de klok te repareren, is te koop bij onder meer bol.com. Klokolie is dan weer wat moeilijker te vinden. Vaak rekenen klokkenmakers op specifieke leveranciers die niet aan consumenten leveren of geen eigen webshop hebben.
Toch kan je bij onder meer Amazon.nl klokolie aanschaffen. Het komt dan vaak uit het buitenland en het is iets langer onderweg, maar met een defecte klok heb je wellicht toch alle tijd van de wereld.
Stap voor stap zelf oude klokken herstellen
Hoewel het wellicht aanlokkelijk klinkt om zelf een staande klok te herstellen of om zelf een Junghans-klok te repareren, moet je weten dat het herstellen van klokken specialistenwerk is. Het is niet voor iedereen weggelegd.
Klokkenmakers hebben eerst honderden uren gestudeerd en jaren geoefend voordat ze écht in staat waren om succesvol een uurwerk of klok te repareren. Meer dan enkele kleine basisherstellingen kan je dan ook niet zelf doen en zelfs dan nog levert een klok demonteren vaak problemen op.
Bij grotere problemen is de klok laten repareren de enige juiste oplossing. Ook zelf een dure en antieke klok herstellen, is geen goed idee. Daarbij dien je namelijk goed te weten wat je aan het doen bent.
Stap 1: demonteren en inspecteren van de klok
Je kan pas zelf een klok maken of een uurwerk maken als je goed aan alles kan. Daarom moet je eerst de klok demonteren. Hoe dat verloopt en wat je daarvoor nodig hebt, verschilt soms sterk. Nadat alles is gedemonteerd, zal je al snel een idee krijgen van wat er aan de klok scheelt.
Vaak is de klok binnenin gewoon erg vuil. Soms is er ook schade door een gesprongen opwindveer en heel vaak zijn de lagers en de tappen ingesleten. Vrijwel elke klok zal na een aantal jaar slijtage vertonen, dat is normaal. De tand des tijds tast nu eenmaal ook klokken aan.
Dat wil echter nog niet zeggen dat een antieke klok repareren niet meer mogelijk is, integendeel. Schoonmaken en smeren kan je zelf. Grotere herstellingswerken kan je maar beter overlaten aan een expert.
Stap 2: schoonmaken van de onderdelen
Na het demonteren, is het tijd om de onderdelen te reinigen. De klok reinigen is erg belangrijk. Bij veel defecten ligt de oorzaak namelijk bij compleet verdroogde olie die met stof is samengekoekt, waardoor de klok hapert of stilstaat. Reinigen wil zeggen dat je elk klein onderdeel losmaakt.
Noteer heel goed waar je ze vandaan hebt gehaald en neem foto’s, want anders is het een vrijwel onmogelijke puzzel om alles weer goed in elkaar te krijgen. Professionals doen dat reinigen met behulp van zogeheten ultrasoonreinigers.
Onder andere het ultrasoonbad Bandelin Sonorex Super RK100H en de vloeistof Tickopur RW77 worden steevast aanbevolen. Houd tijdens het ultrasoonbad de onderdelen in de gaten, zodat je tijdig ingrijpt voordat er verkleuringen optreden. Nadien spoel je alles af, zodat er geen vloeistof achterblijft. Droog nadien alles zorgvuldig met behulp van perslucht.
Stap 3: de klok inspecteren en alles oliën
Pas nu, wanneer alles echt helemaal proper is, kan je alles aan een grondige inspectie onderwerpen. Daarvoor zal je onderdeel per onderdeel onder een vergrootglas moeten plaatsen. De kans bestaat dat je problemen zal opmerken, zoals een ovaalvormige lager of versleten gaten die moeten worden gecorrigeerd.
Aan dergelijke herstellingen begin je niet zelf. Dan kan je de klok repareren maar beter overlaten aan een expert. Een expert zal bijvoorbeeld de lagerbusjes inpersen of klinken en ervoor zorgen dat alles weer past.
Als er geen probleem op te merken is, is het tijd om het uurwerk opnieuw te monteren en te smeren. Voor het smeren van de klok wordt er speciale klokolie of klokkenolie gebruikt. Deze olie vormt een beschermend schild en zorgt ervoor dat alles goed loopt, terwijl slijtage wordt voorkomen.
Zoals eerder gezegd, is het monteren van een klok ongelofelijk complex. Als het niet lukt, is het vooral belangrijk dat je niks forceert. Schakel dan de hulp in van een professional. Zo voorkom je dat je de klok repareren zelf noodzakelijk maakt.
Stap 4: afstellen en opvolgen
In het beste geval is de klok repareren nu achter de rug. We raden aan om de patiënt wat op te volgen. Stel de klok goed af en laat het een aantal weken draaien. Ga na of de klok goed functioneert en niet blijft haperen. Als de klok na verloop van tijd achterloopt, is er wellicht een probleem.
Als dat zou gebeuren, is de klok repareren mislukt. Breng de klok dan binnen bij een expert die zal nagaan wat het probleem is en hoe het kan worden verholpen.
Niet te herstellen? Een nieuwe klok kopen of zelf een klok maken van hout
Soms is een klok herstellen niet meer mogelijk of is het de kostprijs niet waard. Als het mechanisme van de klok repareren niet mogelijk is, kan je in principe wel nog overwegen om het volledige binnenwerk door een nieuw mechanisme te verwerken.
Dan ziet de klok er verder nog steeds als nieuw uit. Het ziet er niet anders uit dan de klok die al generaties lang wordt doorgegeven. Als ook op deze manier een klok repareren niet mogelijk is, is een nieuwe klok kopen of zelf een klok ontwerpen een goed idee.
Zelf een klok knutselen, is wel heel uitdagend. Er zijn gelukkig verschillende boeken over geschreven die heel interessant zijn en die een houten klok zelf maken een stuk eenvoudiger maken. Een voorbeeld daarvan is het boek Making Wooden Gear Clocks, een boek dat je stap voor stap uitlegt hoe een eigen klok ontwerpen mogelijk is.
Dankzij de kant-en-klare patronen is een klok zelf ontwerpen stukken eenvoudiger dan het lijkt. Een ander goed boek dat je kan gebruiken om zelf een klok te ontwerpen, is het boek Wooden Clocks. Ook dit boek bevat tientallen patronen en ook dankzij die boek ontwerp je je eigen klok.
Wil je liever een nieuwe klok kopen, dan zijn er talloze webshops waar je terechtkan voor een nieuwe klok. Onder andere bol.com heeft een ruim assortiment aan klokken, gaande van staande klokken over wandklokken tot projectieklokken. Verder kan je een klok kopen bij fonQ of bij Leen Bakker. Het gaat om betrouwbare shops met een ruim assortiment aan klokken.
Nog meer handige stappenplannen
Zelf een klok repareren, is een van de ingewikkeldste dingen die je kan doen. Het is dan ook een klusje dat we enkel aanraden als je wat verstand van zaken hebt. Houd er bovendien rekening mee dat niet enkel het klokwerk schade kan hebben opgelopen.
Zo kan bijvoorbeeld ook het glas van een klok stuk zijn of kan je te maken krijgen met houtrot. Daarom kan je op deze website niet alleen lezen hoe een klok repareren verloopt, maar vind je ook stappenplannen omtrent zelf houtrot repareren en zelf glas repareren.
Heb jij ervaring met een kapotte koekoeksklok zelf maken of met een staande klok repareren? En wil je er onze lezers meer over vertellen? Heb je een goed naslagwerk gevonden over bijvoorbeeld een paardjesklok repareren? Laat dan zeker een reactie achter en help medeklussers op de goede weg!
Veelgestelde vragen over het bouwen en herstellen van klokken
Zowel zelf een klok repareren als zelf een klok bouwen is ongelofelijk ingewikkeld. Het is dan ook helemaal niet zo gek dat je hier misschien nog wel een aantal vragen over hebt. Hieronder lees je meer over het herstellen van oude klokken en over zelf een klok bouwen.
Check ook de reacties onderaan deze pagina, want daar vind je misschien wel nuttige informatie omtrent een stolpklok repareren, een quartz-uurwerk repareren of een Wuba-klok repareren. Collega-klussers delen namelijk graag informatie en weetjes en helpen je zo verder. Durf hen zeker om hulp te vragen als je nog vragen hebt, ongeacht of het nu gaat om een pendule repareren, een stolp-klok repareren of een koekoeksklok herstellen.
Hoe kan ik zelf een houten klok maken?
Er zijn verschillende manieren om zelf een DIY-klok te maken. Hieronder delen we de meest eenvoudige methode. We zullen daarbij zelf een houten klok maken. Het gaat om een analoge klok. Zelf een digitale klok maken, verloopt anders.
Als eerste teken je op een stuk hout een cirkel. Dat doe je met behulp van een passer en een potlood. Hiermee bekom je een ronde vorm en maak je dus een ronde klok. Je kan natuurlijk ook zelf een klok maken die ruitvormig of vierkant is, want wie gaat je stoppen?
Vervolgens zaag je de vorm uit met behulp van een decoupeerzaag. Je werkstukje kan je vervolgens wat afschuren met een velletje schuurpapier. Wat volgt is een erg belangrijke stap in zelf een klok maken: gaten boren. Op gelijke afstanden voer je telkens een boring uit voor de 12 uren die je wil weergeven.
Bij een rond werkstuk gaat het om een boring per 30° (360° gedeeld door 12). Hiervoor zet je het stuk vast in een werkbank en boor je 12 gaten met een diepte van 4 cm. Boor ook een centraal gat in het vlak van de houten plaat. Hiermee zal je later de klok aan de muur ophangen. Dat is natuurlijk enkel nodig als we een wandklok zelf maken.
Vervolgens neem je een dunner plaatje waarop je net dezelfde vorm aftekent. Dit plaatje gebruik je als de voorzijde van de klok. De dikkere plaat van daarnet is de achterzijde. Ook het dunnere plaatje snijd je uit met behulp van de decoupeerzaag.
Vervolgens boor je gaten in twaalf pingpongballen. Deze ballen kan je kleuren en/of je kan er een getal tussen 1 en 12 op noteren. De pingpongballen bevestig je vervolgens op metalen staafjes. In het midden van de dunnere plaat boor je een gat. Je schildert nadien de voorzijde van de dunnere plaat in een kleur naar keuze.
Nu heb je een klokmechanisme nodig. Een mechanisme of een uurwerk om zelf een klok te maken, kan je gewoon online kopen. Een goede keuze voor DIY-projecten is bijvoorbeeld de Quartz HR1688 17 MM. Hiermee kan je zelf een wandklok maken.
Check de afmetingen van het klokmechanisme en maak aanduidingen voor de bevestiging op de achterplaat van je klok. Bevestig een vijs in de achterplaat om er het klokmechanisme aan op te hangen. Duw vervolgens het klokmechanisme door de voorzijde van de klok en bevestig de wijzers op het mechanisme.
Daarna kan je eenvoudigweg de pingpongballen in de reeds geboorde gaten bevestigen. Voeg wat lijm toe, zodat de staven goed blijven zitten. Tot slot bevestig je de voorplaat aan de achterplaat, stel je de klok in en hang je het aan de muur. Je bent klaar met zelf een klok te bouwen en je kan fier zijn op jezelf.
Wat kost een klok repareren?
Het is erg moeilijk om te voorspellen hoeveel een klok repareren zal kosten. Veel is afhankelijk van wat er moet worden gerepareerd. Gaat het om de klokveer repareren, om de blaasbalg van de koekoeksklok repareren of om de regulateur van de klok repareren?
Dat heeft natuurlijk een invloed op het prijskaartje. Ook het type klok speelt uiteraard een rol, want hangklokken met een slinger repareren verloopt nu eenmaal anders dan een elektrische klok repareren. Ons advies: stap gewoon binnen bij een of meerdere klokkenmakers. Men kan er vaak al meteen een goede inschatting maken van wat de klok repareren zal kosten.
Is een Comtoise-klok repareren moeilijk?
Ja, want het repareren van alle klokken is een complexe aangelegenheid. Dat geldt des te meer voor wandklokken met een lange slinger, zoals een Comtoise-klok.
Ons advies: ga er niet al te veel zelf aan prutsen, maar doe een beroep op een klokkenmaker.
Mijn klokveer is stuk. Kan ik de klokveer repareren of vervangen?
De klokveer is een soort van platte torsieveer. Klokveren slaan de energie op en kunnen zo een rotatie opvangen of opwekken. Klokveren komen in uiteenlopende maten voor en kunnen van diverse materialen zijn gemaakt.
Een veer van een klok repareren is vaak niet meer mogelijk, omdat na zo’n defect het opslaan van de energie niet (optimaal) meer verloopt, maar dan kan je de veer wel nog steeds vervangen.
Onder andere bij de Verenfabriek De Spiraal B.V. in Nederland hebben ze talloze veren op voorraad. Je kan er ook een veer op maat laten maken. Met deze veer kan je vervolgens de reparatie van oude klokken zelf uitvoeren.
Wil je meer reparatietips? Lees dan de onderstaande artikelen
