Zelf een printplaat repareren, is zeker niet het eenvoudigste dat er is. Dat komt omdat er bij een printplaat herstellen elektronica aan te pas komt. Bovendien is er niet zoiets als een standaardprintplaat. Hoe een printplaat repareren verloopt, zal dus per geval verschillen. Hieronder leggen we stap voor stap uit hoe zelf een printplaat repareren verloopt en wat je daarbij nodig hebt.
In dit artikel:
Benodigde gereedschappen
Om zelf een printplaat te repareren, heb je eigenlijk niet veel meer nodig dan een multimeter en een soldeerbout. Een multimeter gebruik je om componenten uit te meten, zodat je weet of ze al dan niet nog functioneren. Een soldeerbout gebruik je om de printplaat te repareren en de nieuwe componenten te bevestigen.
Multimeter
Soldeerbout
Een multimeter kan je kopen bij bol.com, Coolblue en Conrad. Vooral Coolblue en Conrad zijn aanraders. Coolblue door het goede keuzeadvies en Conrad omwille van de focus op kwaliteitsapparaten.
Een soldeerbout is eveneens te verkrijgen bij Conrad, alsook bij bol.com. Daarnaast kan je een soldeerbout kopen bij Fixami. Het zijn allemaal goede winkels die zeker aan te raden zijn.
Benodigde materialen
Om zelf een printplaat te repareren, heb je tin nodig. Zo kan je de vervangcomponenten solderen. Daarnaast kan je natuurlijk niet zonder deze componenten zelf. Welke componenten je nodig hebt, zal per geval verschillen.
Soldeertin
Componenten (weerstanden, diodes, condensatoren enzovoort)
De beste (actieve en passieve) componenten vind je hier bij Conrad.
Soldeertin kan je kopen bij bol.com, Fixami en bij Conrad. Voor vervangcomponenten raden we de webshop van Conrad aan. Je vindt er zowel actieve als passieve componenten.
Stap voor stap een printplaat zelf repareren
Het herstellen van printplaten is mogelijk, maar het is niet meteen iets dat een leek kan doen. Je hebt er toch wel een beetje kennis voor nodig, zeker bij complexe problemen. Hieronder beperken we ons tot louter het detecteren van schade en het vervangen van een aantal onderdelen die aan de oorzaak kunnen liggen.
Niet altijd zal dit stappenplan volstaan om een printplaat te herstellen. Het probleem is dat complexere defecten nagenoeg niet in een stappenplan te gieten zijn, omdat dit per geval anders zal zijn. Daarom kunnen we niet anders dan een basisstappenplan weergeven.
Stap 1: het probleem in kaart brengen
Als een printplaat stuk is, kan dat verschillende oorzaken hebben. Daarom dien je in eerste instantie het probleem op te sporen. Koppel het printplaatje los van alle stroombronnen en bestudeer het plaatje en de elektronische componenten.
In veel gevallen zal de schade al meteen zichtbaar zijn, bijvoorbeeld omdat een weerstand is ontploft of omdat er brandvlekken op het relais zitten. Eventueel kan je ook een aantal zaken uitmeten met behulp van een multimeter. Zo’n multimeter kan je kopen bij Coolblue en heb je al voor minder dan vijftig euro.
Multimeter
Stap 2: vervangonderdelen zoeken
Eenmaal je weet welke onderdelen het niet meer doen, kan je deze vervangen en zo zelf je printplaat repareren. Daarvoor dien je eerst vervangonderdelen aan te schaffen. Ga na of er informatie op de componenten is aangebracht en zoek op basis daarvan vervangonderdelen op.
Bij weerstanden en condensatoren zijn er in principe kleurcodes aangebracht. Op basis van deze kleurcodes kan je de waarde aflezen. Dit helpt je om vervangonderdelen te vinden.
De vervangonderdelen die je nodig hebt, kan je aanschaffen bij Conrad. Conrad heeft een ruim assortiment van actieve componenten en passieve componenten voor printplaten.
Stap 3: onderdelen vervangen
Nu kan je de defecte onderdelen vervangen door de vervangonderdelen. Daarvoor heb je een soldeerbout en een beetje tin nodig. Met de soldeerbout verwarm je het aanwezige tin op de achterzijde van het printplaatje, zodat het componentje loskomt en je deze kan verwijderen.
Plaats nu het nieuwe componentje op dezelfde manier als het oude. Bij een weerstand maakt de richting waarin het is geplaatst weinig uit, maar bij halfgeleiders wel. Als je geen lesje elektronica wil krijgen, is het gewoon het handigste als je alles op net dezelfde manier plaatst als dat het geplaatst was.
Vervolgens kan je het componentje opnieuw solderen met behulp van een soldeerbout en soldeertin. Met je soldeerbout verwarm je het tin en vervolgens breng je het soldeersel aan. Eventueel kan je het altijd nog wat bijwerken met wat schuurpapier. Alle benodigdheden om te solderen kan je kopen bij Conrad. Een soldeerstation is eigenlijk de beste oplossing.
Soldeerstation
Met wat geluk is het herstellen van de printplaat achter de rug. Dat ontdek je door het uit te testen. Het bovenstaande stappenplan is echter geen garantie op succes. Per slot van rekening gaat het hier enkel om het herstellen van printplaten naar hun oorspronkelijke toestand.
De oorzaak van het defect is hierbij niet weggenomen, waardoor de problemen kunnen terugkeren en de printplaat repareren opnieuw nodig kan zijn.
Herstelling printplaat lukt niet: dit kan je wel doen
Niet altijd zal het zelf herstellen van printplaten een succes zijn. Dan heb je een aantal alternatieven. Zo kan je de printplaat laten herstellen. Er zijn experts die voor jou maar al te graag de printplaat repareren, maar ze werken natuurlijk niet gratis.
Vraag daarom vooraf een offerte, want vanuit economisch oogpunt is een printplaat laten repareren heus niet altijd interessant. Soms is het beter om de printplaat gewoon meteen te vervangen. Volledige printplaten worden soms als vervangonderdeel aangeboden.
Dit is vooral een optie bij witgoed van grotere merken en kan bijvoorbeeld handig zijn voor wie van plan is de printplaat van de vaatwasser te repareren. Een printplaat vervangen, is redelijk eenvoudig en kan je in principe zelf. Soms moet je wel even zoeken naar vervangprintplaten.
Vervangprintplaat
Je vindt ze namelijk op de meest uiteenlopende websites, gaande van bol.com tot Amazon.nl. Ten slotte kan je natuurlijk altijd overwegen om het apparaat niet te repareren, maar om het te vervangen.
Nog meer handige stappenplannen
Zoals eerder gezegd, is heus niet alleen een printplaat repareren iets dat nodig is. Je kan dan wel de printplaat repareren, maar daarmee heb je de oorzaak van het probleem nog niet verholpen. Als bijvoorbeeld een vaatwasmachine blijft lekken, kan je binnenkort opnieuw de printplaat repareren.
Dat kan uiteraard niet de bedoeling zijn. Daarom lees je op deze website ook meer over het repareren van diverse apparaten. Je ontdekt bijvoorbeeld hoe een wasmachine repareren verloopt, hoe stap voor stap een naaimachine repareren mogelijk is en op welke manier een Nespresso repareren tot de mogelijkheden behoort.
Wil jij nog iets vertellen over een printplaat repareren of heb je nog een vraag voor ons of voor de bezoekende klussers op deze website? Laat dan zeker een berichtje achter onderaan deze pagina!
Veelgestelde vragen over een printplaat repareren
Hoe kan ik een eigen printplaat maken?
Zelf een printplaat maken, is zeker mogelijk. Daarvoor dien je eerst een printplaat te ontwerpen. Er bestaat speciale software die je hiermee helpt en die over tools beschikt om automatisch de juiste baantjes te leggen.
Een voorbeeld van goede en toegankelijke software om dit te doen, is Sprint Layout van het Duitse Abacom. Een voordeel is dat er al heel veel componenten in de database zijn opgenomen. Hierdoor kan je heel eenvoudig zelf printen maken.
Als je hier geen ervaring mee hebt, is dit boek een aanrader. In dit boek lees je stap voor stap hoe je zelf enkel- en dubbelzijdige printplaten kunt ontwerpen met het programma Sprint Layout. Er zijn uiteraard ook nog andere programma’s om zelf een printplaat te ontwerpen, zoals PCB Designer. Ook daarmee kan je perfect een PCB zelf maken.
Het printontwerp print je uit op een overheadprojectorsheet. Vervolgens kan je een ontwikkelingsvloeistof aanmaken. Deze ontwikkelingsvloeistof heb je nodig om zelf een PCB te maken. Volg daarvoor altijd de aanwijzingen die op de verpakking zijn weergegeven.
Je gebruikt vervolgens een lichtbak om de printplaat met het ontwerp te belichten. Een goede lichtbak is bijvoorbeeld de Proma 140 007 UV-belichtingsmachine. Het is wel prijzig. Met bijvoorbeeld de zonnebank van vrouwlief kan je eigenlijk ook perfect een printplaat zelf maken.
Je haalt dan de beschermingsfolie van de print en legt het met deze zijde naar boven onder de lampen. Leg het printplaatje in de ontwikkelvloeistof en het printbeeld zal uiteindelijk verschijnen. Moeilijk is zelf een printplaat etsen dus niet.
Een enkelzijde epoxyprintplaat met een fotolaag kan je onder meer kopen bij Conrad. Het is in verschillende afmetingen te verkrijgen. Als ontwikkelaar kan je bijvoorbeeld SENO-4007 gebruiken.
Als het eenmaal duidelijk is wat er op het printplaatje staat, kan je de printplaat uit de vloeistof halen en deze met water afspoelen. Vervolgens kan je het een en ander etsen.
De makkelijkste oplossing is ijzer-III-chloride (FeCl3), maar er zijn nog andere etsmiddelen die hiervoor geschikt zijn. Volg ook hierbij de aanwijzingen die op de verpakking staan. Meer dan het printje in de vloeistof doen en het bewegen met een pincet is niet nodig.
Spoel alles af, verwijder de fotolak met bijvoorbeeld aceton en je kan de print beginnen te boren. Dat doe je met behulp van een kleine boormachine. Een heel goede printplaatboormachine is de Donau Elektronik Printplaatboormachine. Eventueel kan je nog een laagje printlak aanbrengen, bijvoorbeeld de TermoPasty Lakier PVB 16, maar in principe is zelf een printplaat maken nu al achter de rug.
Wat zal een printplaat-reparatie kosten?
Dat valt echt niet zomaar te zeggen. Het is sterk afhankelijk van hoeveel componenten je dient te vervangen en om welke componenten het gaat. Sommige componenten zijn echt goedkoop en koop je al voor enkele eurocenten. Voor andere componenten betaal je dan weer vele euro’s.
Wil je meer reparatietips? Lees dan de onderstaande artikelen
